Kendi aralarında rekabet etseler de şirketler, zaman zaman kendi çıkarları için pek çok gizli anlaşma yapabiliyorlar. Mesela Google, Apple cihazların varsayılan arama motoru olarak kalmak için Cupertinolu deve her yıl 1 milyar Dolar’dan fazla ödeme yapıyordu. Qualcomm da, benzer 1 konudan suçlanarak 2018 yılında 1 milyar Euro’luk para cezasına çarptırılmıştı. Qualcomm ise verilen bu karara itiraz etmişti. Uzun süren bekleyişin ardından, Qualcomm aleyhine alınan bu karar bozuldu.
2018 yılında Avrupa Birliği tekelcilik konseyi, Qualcomm’un 2011 ile 2016 yılları arasında, Intel gibi rakiplerinden kablosuz modem satın almaması için Apple’a ödeme yaptığını öne sürerek, şirkete 1 milyar Euro tutarında sert bir ceza vermişti. Reuters’in haberine göre Avrupa Genel Mahkemesi (EGC) cezayı iptal etti.
Mahkeme, komisyonun verdiği ceza kararını tamamen askıya aldı. Avrupa Birliği Genel Mahkemesi, Qualcomm’un savunmasını haklı çıkarabilecek birtakım usulsüzlükler tespit edildiğini belirtiyor. Buna ek olarak, mahkeme teşvik ödemelerinin rekabete aykırı olup olmadığı konusunda birtakım analizlerini de bu karara gerekçe olarak gösteriyor.
Genel Mahkeme, tekelcilik komisyonunun, Qualcomm’un Apple’a yaptığı satın alıma teşvik ödemelerinin Apple’ın LTE yonga setleri/modemlerini başka her hangi bir üçüncü taraf şirketten alma konusundaki düşüncelerini etkisiz kıldığını düşünse de, bunun elde edilen şu anki bulgularla anlaşılamadığını ifade ediyor.
Apple, 2011 ile 2016 yılları arasındaki dönemde, ihtiyaçlarının önemli bir kısmı, yani iPhone’larda yer alacak LTE modemler için, yapılan komisyon toplantılarında alternatif ürünleri de değerlendirerek, sonuç olarak Qualcomm’un ürünlerinin teknik olarak çok daha başarılı olduğu yönünde kararlar almış. Yani Apple’a göre de bu bileşenlerin Qualcomm’dan alınmasının sebebi, dönemde daha iyi başka bir alternatifin olmaması.
AB Tekelcilik Komisyonu’nun, Genel Mahkeme’nin aldığı bu karara ilişkin yeni belgelerle itiraz hakkı mevcut. Ancak kendileri, mahkemenin aldığı kararı dikkatle değerlendirmek ve daha sonra cevap vermek niyetinde.
*Rekabetten Sorumlu Komisyon Üyesi Margrethe Vestager Qualcomm aleyhindeki davayı yönetiyor
Qualcomm ve Apple’a karşı açılan resmi dava, Avrupa Birliği ile sınırlı değil. ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), daha önceleri yine bu konuyla benzer bir sebepten Apple ve Qualcomm’a rekabete aykırılıktan dolayı dava açmıştı. İlk başta, davanın kararı FTC’nin leyine olurken, daha sonra oklar tersine döndü ve ABD’deki ceza kararı da bozuldu. Böylece Apple ve Qualcomm’a karşı açılan dava sona ermiş oldu.
Avrupa Birliği Genel Mahkemesi de tekelcilikle mücadele komisyonunu ilk defa çarpmıyor. Bu yılın başında, daha önce Intel’e ilişkin verilen 1,06 milyar Euro’luk cezayı iptal eden mahkeme, komisyonu bir kez daha hüsrana uğratmıştı. Intel de, rekabete aykırı uygulamalar ile suçlanıyordu ve şirkete bu ceza, 2009 yılında verilmişti.
2014 yılında yonga seti üreticisinin karara yaptığı itiraz, AB’nin alt bir mahkeme kolu tarafından reddedildi ancak, 2017 yılında Avrupa Birliği Genel Mahkemesi, Intel’e ceza verilmesine gerek olmadığına hükmetti. Ocak 2022’ye geldiğimizde ise söz konusu para cezası kararı tamamen iptal edildi. 12 yıl boyunca 1,06 milyar Euro’luk ceza çözülmemiş, gerçekten tekelcilik mükemmel işliyor, ses çıkaran yok.
Teknoloji üreticileri, bunun gibi pek çok konuda gelecekte yasal süreçlerle karşı karşıya kalacak gibi duruyor. Özellikle FTC, ABD Antitrust Komitesi ve AB Tekelcilikle Mücadele Komisyonu son zamanlarda şirketleri eski sözleşmeleri, yazışmaları ve davranışları üzerinden vurmaya çalışıyor.
Peki siz, Qualcomm ile Avrupa mahkemelerinin karşı karşıya geldiği bu dava hakkında ne düşünüyorsunuz?
